Πεζοδρομημένα κέντρα: Οι διανομείς απ έξω, οι φορτωτές μέσα – Πού είναι η λογική;

Οι διανομείς καταγγέλλουν αποκλεισμό από ζώνες που χρειάζονται για να δουλέψουν
Οι αρχές απαντούν με όρους ασφάλειας, θορύβου και σεβασμού της δημόσιας σφαίρας
Οι φορτωτές όμως συνεχίζουν κανονικά: Δύο μέτρα και δύο τροχοί;
Πεζοδρόμια για λίγους ή για όλους; Ο διάλογος που δεν άνοιξε ποτέ

Οι διανομείς καταγγέλλουν αποκλεισμό από ζώνες που χρειάζονται για να δουλέψουν

Η Ερμού στο κέντρο της Αθήνας είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ολόκληροι δρόμοι έχουν κλείσει για τα μηχανοκίνητα οχήματα, ακόμα και για τα μικρά δίκυκλα που πραγματοποιούν παραδόσεις. Αντίστοιχα, στην πλατεία Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη, περιοχές με έντονη εμπορική δραστηριότητα αποκλείουν τους διανομείς σε ώρες που η αγορά «βράζει». Πολλοί εργαζόμενοι του κλάδου αναγκάζονται να αφήνουν τις μηχανές πιο έξω, να συνεχίζουν με τα πόδια ή –ακόμα χειρότερα– να παραβαίνουν τους κανόνες για να προλάβουν τον χρόνο παράδοσης. Δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν βρεθεί να πληρώνουν πρόστιμα, απλώς και μόνο γιατί έκαναν τη δουλειά τους. Η αγανάκτηση δεν έρχεται μόνο από τους εργαζόμενους, αλλά και από τους πελάτες: επιχειρήσεις που περιμένουν προϊόντα, φαρμακεία με παραδόσεις σε ευπαθείς ομάδες, ακόμα και φοιτητές ή εργαζόμενοι που δεν μπορούν να βγουν από το γραφείο για να παραλάβουν. «Αν απαγορεύεται η πρόσβαση παντού, γιατί μας ζητάτε delivery στο κέντρο;» αναρωτιούνται πολλοί διανομείς.
 

Οι αρχές απαντούν με όρους ασφάλειας, θορύβου και σεβασμού της δημόσιας σφαίρας

Ο δήμος Αθηναίων, με το σχέδιο για τη «βιώσιμη κινητικότητα», έχει θέσει στο στόχαστρο την υπερβολική χρήση του δικύκλου εντός του ιστορικού κέντρου. Οι αρχές υποστηρίζουν πως η παρουσία μηχανοκίνητων οχημάτων –ανεξαρτήτως μεγέθους– αλλοιώνει τον χαρακτήρα των περιοχών και εγκυμονεί κινδύνους για πεζούς, τουρίστες και μικρά παιδιά. Το ίδιο σκεπτικό ακολουθούν και οι τροχονόμοι στη Θεσσαλονίκη, που εδώ και μήνες επιτηρούν εντατικά την πρόσβαση στη Νικηφόρου Φωκά και την Καρόλου Ντηλ. Σε ερώτηση που τέθηκε πρόσφατα στον δήμο Θεσσαλονίκης, η απάντηση ήταν σαφής: «Προτιμάμε να θυσιάσουμε λίγη ευκολία στη μετακίνηση, παρά να θέσουμε σε κίνδυνο τον χαρακτήρα του δημόσιου χώρου». Και κάπου εδώ ξεκινάει η συζήτηση: είναι θέμα ασφάλειας ή θέμα εντύπωσης; Το κοινό συμφέρον ή η διοικητική ευκολία;
 

Οι φορτωτές όμως συνεχίζουν κανονικά: Δύο μέτρα και δύο τροχοί;

Παρότι οι διανομείς δίσκων και φακέλων αποκλείονται, τα μικρά βαν εισέρχονται σχεδόν χωρίς έλεγχο. Στην πλατεία Κοραή, στα Χανιά, τα πρωινά γεμίζουν από φορτηγάκια με καρότσες που ανεφοδιάζουν καφετέριες. Στην οδό Τσιμισκή, παρά το «πεζοδρομημένο» προφίλ της, τα delivery van συνεχίζουν να κάνουν κύκλους χωρίς ουσιαστική παρέμβαση. Η πραγματικότητα δείχνει πως εκεί που υπάρχει πινακίδα «απαγορεύεται η διέλευση δικύκλων», δεν υπάρχει πάντα και έλεγχος για τους υπόλοιπους. Οι διανομείς βλέπουν το πρόβλημα ως θέμα ταξικής μεταχείρισης: το φορτηγάκι μιας αλυσίδας περνά, η μηχανή του ανεξάρτητου διανομέα τιμωρείται. Ποιος έχει πρόσβαση και ποιος όχι; Και με ποια λογική κρίνονται τα μέσα μεταφοράς;

Πεζοδρόμια για λίγους ή για όλους; Ο διάλογος που δεν άνοιξε ποτέ

Ουδείς αντιλέγει πως το όραμα για καθαρότερο, πιο βιώσιμο και φιλικό κέντρο είναι σημαντικό. Το πρόβλημα ξεκινά όταν η εφαρμογή των μέτρων δεν συνοδεύεται από υποδομές, εξαιρέσεις και διαφάνεια. Οι άδειες εισόδου για επαγγελματικά δίκυκλα δίνονται με καθυστέρηση, χωρίς σαφή κριτήρια ή συχνά δεν δίνονται καθόλου. Οι επιχειρήσεις καταφεύγουν σε «κόλπα», ενώ οι διανομείς δουλεύουν με το άγχος του ελέγχου. Το ερώτημα δεν είναι «να μπουν όλα τα μηχανάκια στο κέντρο» – το ερώτημα είναι αν μπορεί να υπάρξει ένα λογικό σύστημα, χωρίς εξαιρέσεις για λίγους και απαγορεύσεις για τους πολλούς. Κι αν αυτός ο διάλογος δεν ξεκινήσει σύντομα, το μόνο σίγουρο είναι πως... θα συνεχίσουμε να τσακωνόμαστε σε κάθε στροφή πεζοδρόμου.