Πρέπει να τιμωρείται ο οδηγός όταν ο συνεπιβάτης δεν φοράει κράνος;

Ο οδηγός έχει την ευθύνη – όπως σε κάθε όχημα
Ο συνεπιβάτης έχει μυαλό και ατομική ευθύνη
Υποχρέωση ή παραλογισμός; Το όριο είναι θολό
Απαντήσεις δεν υπάρχουν – μόνο ερωτήσεις που παραμένουν

Ο οδηγός έχει την ευθύνη – όπως σε κάθε όχημα

Σύμφωνα με τη μία οπτική, ο οδηγός οφείλει να διασφαλίζει ότι ο συνεπιβάτης του προστατεύεται, ακριβώς όπως ένας οδηγός λεωφορείου ή ταξί έχει την ευθύνη των επιβατών. Αν συμβεί ατύχημα, ο οδηγός θα είναι εκείνος που θα ζήσει με τις συνέπειες – γιατί να μην έχει και τη νομική ευθύνη; Η λογική λέει ότι ο μόνος που έχει τη δύναμη να αποτρέψει τον κίνδυνο είναι ο άνθρωπος στο τιμόνι. Αν αρνηθεί να ξεκινήσει χωρίς κράνος ο συνεπιβάτης, τότε η αμέλεια δεν θα υπάρξει ποτέ. Από αυτή τη σκοπιά, η κλήση στον οδηγό λειτουργεί προληπτικά: κάνει σαφές ότι η προστασία είναι συλλογική υπόθεση.

Ο συνεπιβάτης έχει μυαλό και ατομική ευθύνη

Στον αντίποδα, υπάρχει η θέση ότι ο ενήλικος συνεπιβάτης είναι υπεύθυνος για τον εαυτό του. Ο οδηγός δεν μπορεί να επιβάλει φυσικά ή νομικά κάτι σε έναν ενήλικα – ειδικά όταν ο ίδιος δεν έχει τη δυνατότητα να τον αναγκάσει να φορέσει κράνος. Με άλλα λόγια, όταν ο συνεπιβάτης επιλέγει να αψηφήσει τον κίνδυνο, η ευθύνη πρέπει να βαραίνει αποκλειστικά εκείνον. Η επιβολή κλήσης στον οδηγό φέρνει μαζί της μια στρεβλή αντίληψη ευθύνης και συχνά μετατρέπει τον αναβάτη σε «μπαμπούλα», υποκαθιστώντας την αστυνομία. Και όταν ο οδηγός προσπαθεί αλλά δεν μπορεί να επιβάλει τη χρήση κράνους, τιμωρείται... για κάτι που δεν ελέγχει.
 

Υποχρέωση ή παραλογισμός; Το όριο είναι θολό

Το δίλημμα δεν είναι τόσο απλό όσο φαίνεται. Από τη μία, η υποχρέωση του οδηγού να μεταφέρει με ασφάλεια ισχύει – και η μη χρήση κράνους από τον συνεπιβάτη πλήττει αυτή την αρχή. Από την άλλη, υπάρχει ο παράγοντας της προσωπικής ευθύνης και η έλλειψη μέσων επιβολής. Αν ένας επιβάτης ανεβεί χωρίς κράνος, χωρίς να ενημερώσει, ή πεισματικά αρνείται, πώς ακριβώς κρίνεται δίκαιο να τιμωρηθεί ο οδηγός; Και ποια θα είναι η επόμενη γραμμή: θα φταίει ο οδηγός αν ο άλλος δεν δέσει το φερμουάρ του κράνους;
 

Απαντήσεις δεν υπάρχουν – μόνο ερωτήσεις που παραμένουν

Η νομοθεσία έχει πάρει θέση: Tιμωρεί και τον οδηγό και τον επιβάτη. Όμως η κοινωνική συζήτηση μόλις ξεκινά. Η πρόθεση της πολιτείας είναι σαφής – η καθολική χρήση κράνους. Αλλά η εφαρμογή της πρόθεσης δημιουργεί νέα ερωτήματα, ειδικά όταν αναμιγνύεται με το ζήτημα της προσωπικής επιλογής και του νομικού βάρους. Το μόνο βέβαιο είναι πως όσο το κράνος παραμένει θέμα «συμβιβασμού», η ευθύνη θα συνεχίζει να πηγαίνει πέρα-δώθε, από το τιμόνι στο πίσω κάθισμα, χωρίς ποτέ να είναι ξεκάθαρο ποιος τελικά την κρατά.