Πρέπει να εφαρμοστούν εισοδηματικά κριτήρια στα πρόστιμα της τροχαίας;
Πριν μερικά χρόνια το κυβερνητικό επιτελείο είχε εξετάσει την επιβολή προστίμων αναλογικά με τα εισοδηματικά κριτήρια του εκάστοτε παραβάτη, κάτι που τελικά δεν προχώρησε και σήμερα πληρώνουν όλοι το ίδιο.
Οι πλούσιοι πληρώνουν - οι χαμηλόμισθοι υποφέρουν.
Μειώνεται η αίσθηση ατιμωρησίας σε όσους έχουν χρήματα.
Παραβιάζεται η αρχή της ισότητας απέναντι στον νόμο.
Δημιουργεί γραφειοκρατία και εναντιώνεται στο σύστημα δικαίου.
Οι πλούσιοι πληρώνουν - οι χαμηλόμισθοι υποφέρουν.
Πριν μερικά χρόνια το κυβερνητικό επιτελείο είχε εξετάσει την επιβολή προστίμων αναλογικά με τα εισοδηματικά κριτήρια του εκάστοτε παραβάτη, κάτι που τελικά δεν προχώρησε και σήμερα πληρώνουν όλοι το ίδιο. Είναι σαφές ότι ένα πρόστιμο 350 ευρώ δεν έχει το ίδιο αντίκτυπο σε όλους. Για κάποιον με υψηλά εισοδήματα είναι απλώς ένα μικρό «έξοδο», ενώ την ίδια ώρα ένας χαμηλόμισθος θα χάσει σχεδόν το 1/3 του μισθού καθιστώντας αδύνατο να πληρώσει λοιπές υποχρεώσεις. Η άνιση επίδραση ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις επιφέρει την ιδέα της αναλογικότητας, καθώς η ποινή δεν έχει το ίδιο βάρος για όλους. Έτσι ορισμένες χώρες όπως η Φιλανδία και η Ελβετία έχουν θεσπίσει πρόστιμα με βάση το εισόδημα, διασφαλίζοντας ότι όλοι έχουν ίση ευθύνη απέναντι στον νόμο.
Μειώνεται η αίσθηση ατιμωρησίας σε όσους έχουν χρήματα.
Όσο κάποιος με τεράστια οικονομική άνεση δε «νιώθει» το πρόστιμο γερά στο πορτοφόλι του, είναι πιο δύσκολο να συνετιστεί. Αν γνωρίζει ότι μια παράβαση θα του κοστίσει μερικά χιλιάδες ευρώ θα σκεφτεί δύο και τρεις φορές προτού οδηγήσει επικίνδυνα, παρκάρει παράνομα ή υποπέσει σε οποιαδήποτε παράβαση. Το αναλογικό σύστημα μπορεί να επιφέρει αυξημένη υπευθυνότητα και ενσυναίσθηση σε ανθρώπους με μεγάλη οικονομική επιφάνεια, καθώς δεν έχει ως πρωταρχικό στόχο να τιμωρήσει αλλά κυρίως να αποτρέψει την αίσθηση ατιμωρησίας που συχνά έρχεται με τη δύναμη του χρήματος.
Παραβιάζεται η αρχή της ισότητας απέναντι στον νόμο.
Από την άλλη πλευρά, η διαφοροποίηση των προστίμων ανάλογα με το εισόδημα παραβιάζει μια βασική αρχή της δικαιοσύνης που αφορά την ισότητα απέναντι στον νόμο. Ο νόμος είναι νόμος και πρέπει να ισχύει για όλους, ανεξάρτητα από την οικονομική δυνατότητα του καθενός. Ένα τέτοιο σύστημα οικονομικής αναλογικότητας πιθανόν να ανοίξει την κερκόπορτα για συγκεκριμένες ομάδες παραβατών που θα απαιτούν διαφορετική μεταχείριση πχ. σε ζητήματα οφειλών προς το κράτος ή σε άλλους ιδιώτες. Λαμβάνοντας υπόψη και το θέμα της φοροδιαφυγής, ένα τέτοιο μέτρο θα οδηγούσε σε επιπλέον αδικίες, με πολλά εικονικά εισοδήματα να οδηγούν σε δυσανάλογα πρόστιμα ως προς την πραγματική οικονομική κατάσταση των εμπλεκομένων.
Δημιουργεί γραφειοκρατία και εναντιώνεται στο σύστημα δικαίου.
Ένα σύστημα αναλογικότητας είναι πιθανό να δημιουργήσει αγκυλώσεις αντί να λύσει προβλήματα. Η επιβολή προστίμων βάσει εισοδήματος απαιτεί πρόσβαση σε φορολογικά δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, έλεγχο δηλώσεων, διασταυρώσεις και συνεχή ενημέρωση. Αυτό οδηγεί σε ένα σύστημα γραφειοκρατικά δυσκίνητο, ευάλωτο σε λάθη ή ακόμη και σε παραβιάσεις προσωπικών δεδομένων. Επίσης μπορεί να επιφέρει αδικίες σε ειδικές περιπτώσεις όπου κάποιος μπορεί να έχει υψηλό δηλωμένο εισόδημα αλλά να βρίσκεται σε μεγάλη οικονομική δυσκολία. Τα πρόστιμα έχουν σκοπό την αποτροπή παραβάσεων, όχι την κοινωνική αναδιανομή, καθώς ένα τέτοιο πλαίσιο θα μπορούσε να γίνει πεδίο αμφισβήτησης και νομικών ερμηνειών, αντί να λειτουργεί αποτρεπτικά. Και δεν ταιριάζει σε ένα σύστημα δικαίου.
