To σύστημα υγρόψυξης παίζει σημαντικό ρόλο στον κινητήρα, μιας και φροντίζει για τη σωστή λειτουργία του.

Πώς Λειτουργεί: Υγρόψυξη

Το σύστημα ψύξης είναι συνήθως «ο κομπάρσος στο θέατρο» της παραγωγής ισχύος. Αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι είναι λιγότερο σημαντικό από οποιοδήποτε άλλο σύστημα του κινητήρα.

Η ενέργεια που παράγεται από την ανάφλεξη του καυσίμου στο εσωτερικό ενός κινητήρα εσωτερικής καύσεως, κατά ένα μέρος μετατρέπεται σε έργο, το οποίο κινεί τη μοτοσικλέτα, και η υπόλοιπη αποβάλλεται στο περιβάλλον υπό τη μορφή θερμότητας. Αυτή η αποβολή της θερμότητας στο περιβάλλον γίνεται μέσω του συστήματος ψύξης του κινητήρα. Η κύρια αποστολή του είναι να διατηρήσει σταθερή τη θερμοκρασία λειτουργίας του κινητήρα, αποβάλλοντας την επιπλέον θερμότητα που παράγεται λόγω της καύσης του καυσίμου, αλλά και λόγω των τριβών των κινούμενων μερών. Υπάρχουν δυο διαφορετικοί τρόποι ψύξης ενός κινητήρα: με αέρα, οπότε ο κινητήρας ονομάζεται αερόψυκτος και με υγρό, οπότε ο κινητήρας ονομάζεται υγρόψυκτος ή υδρόψυκτος.

Στον υγρόψυκτο κινητήρα το υγρό ψύξης είναι μείγμα αποσταγμένου νερού με αντιψυκτικό, σε αναλογίες που κυμαίνονται από 3% έως 50%, ανάλογα με τις συνθήκες του περιβάλλοντος που θα κινηθεί η μοτοσικλέτα. Το αντιψυκτικό παίζει και το ρόλο προστατευτικού των εσωτερικών τοιχωμάτων του κινητήρα από τα άλατα που αφήνει το νερό, ειδικά αν ο κινητήρας είναι κατασκευασμένος από αλουμίνιο.
Τα τμήματα, από τα οποία αποτελείται ένα κύκλωμα ψύξης είναι τα εξής: η αντλία, ο θερμοστάτης, το ψυγείο με την τάπα του, το δοχείο διαστολής και το όργανο ένδειξης της θερμοκρασίας με τον αισθητήρα του.

Το κύκλωμα είναι γεμάτο με το ψυκτικό και σφραγίζεται αεροστεγώς από την τάπα του ψυγείου. Το μόνο σημείο που υπάρχει αέρας είναι το δοχείο διαστολής. Η αντλία παίρνει κίνηση από το στροφαλοφόρο άξονα και θέτει σε κίνηση το υγρό. Αυτό, κινούμενο μέσα στα υδροχιτώνια που βρίσκονται γύρω από τις θερμές περιοχές του κινητήρα, απορροφά τη θερμότητα και αυξάνεται η δική του θερμοκρασία. Στη συνέχεια, διέρχεται από το ψυγείο και μειώνεται η θερμοκρασία του, ώστε να ξαναρχίσει από την αρχή. Το ψυγείο είναι ένας μεγάλος σε μήκος αγωγός με τέτοια διάταξη, ώστε να καταλαμβάνει μικρό χώρο. Στα τοιχώματα αυτού του αγωγού υπάρχουν ελάσματα που στόχο έχουν να αυξήσουν κατά πολύ την επιφάνεια από την οποία αποβάλλεται η θερμότητα. Έτσι, αφού η επιφάνεια είναι πολύ μεγάλη, αποβάλλεται μεγάλο ποσό θερμότητας και μειώνεται η θερμοκρασία του υγρού, δηλαδή ψύχεται.

Ο θερμοστάτης είναι μια θερμική βαλβίδα που ανοίγει όταν το ψυκτικό φτάσει σε κανονική θερμοκρασία λειτουργίας. Όσο η θερμοκρασία του ψυκτικού – και συνεπώς και του κινητήρα – είναι χαμηλή, ο θερμοστάτης είναι κλειστός, εμποδίζοντας την κυκλοφορία του ψυκτικού. Έτσι, πρακτικά, ο κινητήρας δεν ψύχεται και επιταχύνεται η προθέρμανσή του. Μόλις η θερμοκρασία φτάσει σε κανονικό επίπεδο λειτουργίας, ο θερμοστάτης ανοίγει και η ψύξη αρχίζει να γίνεται κανονικά.

Η τάπα του ψυγείου λειτουργεί σαν βαλβίδα πίεσης. Όταν αυξηθεί η θερμοκρασία του ψυκτικού, αυξάνεται ο όγκος του, λόγω διαστολής. Μόλις η πίεση του κυκλώματος αυξηθεί, λόγω αυτής της διαστολής, η βαλβίδα της τάπας ανοίγει και επιτρέπει τη ροή του ψυκτικού προς το δοχείο διαστολής. Έτσι, η πίεση του κυκλώματος διατηρείται σταθερή και αποφεύγεται η καταστροφή του. Μόλις ο κινητήρας αρχίσει να ψύχεται, ο όγκος του ψυκτικού μειώνεται και στο κύκλωμα δημιουργείται υποπίεση. Τότε ανοίγει άλλη βαλβίδα που υπάρχει στην τάπα και το ψυκτικό περνά αντίστροφα από το δοχείο διαστολής στο κύκλωμα.

Αυτός είναι ο λόγος που στο δοχείο διαστολής πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένη ποσότητα ψυκτικού. Αν είναι παραπάνω, μόλις αυξηθεί η θερμοκρασία θα γίνει υπερχείλιση και το παραπάνω ψυκτικό θα χυθεί έξω. Αν είναι λιγότερο, μόλις η θερμοκρασία μειωθεί, δε θα υπάρχει αρκετό ψυκτικό στο δοχείο διαστολής και θα περάσει αέρας στο κύκλωμα ψύξης. Επίσης, αν χρειάζεται συμπλήρωμα ψυκτικού, αυτό γίνεται στο δοχείο διαστολής. Από εκεί το κύκλωμα θα τραβήξει την απαραίτητη ποσότητα μόνο του. Συμπληρώνοντας από την τάπα, είναι δύσκολο να επιτευχθεί η σωστή ποσότητα, γιατί η πίεση στο κύκλωμα μεταβάλλεται με τη θερμοκρασία.